Buty narciarskie: Dlaczego bootfitting jest ważny?

W narciarstwie, o wiele ważniejszy niż wybór samych nart jest wybór właściwych butów – to zdanie dla każdego trenera czy specjalisty zabrzmi jak banał, ale amatorów taka teza nadal jest w stanie zaskoczyć. Dlaczego właściwy fitting butów jest tak ważny i na co należy zwrócić uwagę przy ich wyborze?

Zupełna podstawa

Jak podkreślają specjaliści – skupianie się w pierwszej kolejności na nartach jest zdecydowanie błędne. Absolutną podstawą wyposażenia narciarskiego jest but. Dotyczy to narciarzy na każdym stopniu wtajemniczenia – zarówno dzieci, początkujących, jak i profesjonalistów. Od wyboru butów narciarskich uzależniony jest komfort jazdy, bezpieczeństwo oraz poziom kontroli nad samymi nartami. 

– But jest jak układ kierowniczy w samochodzie, możesz mieć najlepszy silnik, ale co z tego, jeśli nie jesteś w stanie nad nim zapanować? – wyjaśnia pasjonat narciarstwa – Michał Zawada.

Osoby początkujące, niewłaściwie dobierając sprzęt, mogą łatwo zrazić się do narciarstwa. Uczucie zimna potrafi skutecznie zniechęcić, natomiast zbyt ciepłe ubranie skutkować będzie przegrzaniem i w konsekwencji chorobą. W ekstremalnych przypadkach nieprawidłowo dobrany sprzęt może zadecydować o zdrowiu czy nawet życiu sportowca.

Jaki powinien być but?

Podstawową funkcją buta narciarskiego jest usztywnienie nogi – but powinien być odpowiednio dopasowany do naszej stopy, tak by ta nie zmieniała w nim swojego położenia, a staw skokowy powinien mieć możliwość ograniczonego ruchu jedynie w kierunku góra-dół. Luz w bucie równa się brakowi kontroli nad nartami, a poza tym może z łatwością doprowadzić do kontuzji. Oczywiście równie ważne jest, by w butach czuć się wygodnie – podczas przymiarki należy zwrócić uwagę, czy budowa buta nie wywołuje u nas dyskomfortu lub bólu. Szacuje się, że 80% narciarzy jeździ w niewłaściwie dopasowanych butach – zwykle za dużych.

– Jeśli but jest za duży, to nie sterujemy nartą właściwie, ponieważ siły nie działają w sposób prawidłowy. Do tego wzrasta zagrożenie upadkiem i narażamy się na kontuzję, ponieważ mechanizm wypinający nie działa wówczas prawidłowo. Tak samo jeśli noga „chodzi” na boki – nie jesteśmy w stanie precyzyjnie sterować, natomiast jeśli but jest zbyt wąski albo za szeroki, to w rezultacie zbyt mocno go dopinamy, a to powoduje kłopoty z krążeniem krwi. To z kolei przekłada się już na wszystko – kiepski komfort, większe zmęczenie, dłuższy czas regeneracji – tłumaczy Arkadiusz Jędras, ekspert w doborze sprzętu narciarskiego oraz fizjoterapeuta. 

Innym parametrem, na który należy zwrócić uwagę podczas doboru obuwia narciarskiego jest flex – czyli poziom elastyczności – lub sztywności – zależy jak spojrzeć. Żeby właściwie dobrać flex należy ocenić poziom umiejętności jeźdźca oraz określić sposób jazdy – osoby uprawiające narciarstwo rekreacyjnie lub początkujący powinni celować w buty z mniejszym flexem, który zapewni większą elastyczność i swobodę. Większą kontrolę i stabilność – zwłaszcza podczas bardziej zaawansowanej jazdy na specjalnie przygotowanych trasach zapewnią natomiast buty z flexem na odpowiednio wyższym poziomie.

Dobór i personalizacja

Najlepszym i najbezpieczniejszym sposobem na wybór odpowiednich butów narciarskich niemniej jednak jest udanie się do specjalistycznego sklepu, w którym fitter dobierze nam buty skrojone na przysłowiową miarę. – Buta dobiera się na podstawie wielu parametrów – długości i szerokości stopy, płci, wagi, wzrostu, stylu jazdy, poziomu zaawansowania – po odpowiednim wywiadzie fitter jest w stanie wybrać dla nas dopasowane obuwie – przekonuje Jędras.

Obecnie wszyscy znaczący producenci na rynku oferują buty wykonane z materiałów termoformowalnych. – Takie buty można personalizować, formować na podstawie kształtu stopy. Kształt każdej stopy jest inny, a do tego dochodzą różnego rodzaju schorzenia, np. nadmierne wysklepienie, wystająca kostka, haluksy – wszystkie te dolegliwości można zniwelować przy użyciu technologii termoformowania. Wówczas wkładka, but wewnętrzny lub skorupa buta (albo wszystkie te elementy) są formowane przy udziale wysokiej temperatury specjalnie do kształtu naszej stopy. Termoformowanie służy korygowaniu miejsc uciskających stopę i wywołujących dyskomfort – tłumaczy Jędras. 

Termoformowanie butów i bootfitting powoli staje się standardem w świecie narciarstwa. – Nie ma znaczenia czy chodzi o początkujących, czy profesjonalistów – bootfitting to zupełna podstawa i nie warto na nim oszczędzać. Parametrów, które należy brać pod uwagę jest po prostu zbyt dużo. Narty można zmienić, wypożyczyć, czy kupić używane – od właściwego bootfittingu zależy nasze bezpieczeństwo i komfort jazdy – przekonuje Jędras. Właściwe buty są zatem punktem wyjścia dla doboru reszty narciarskiego ekwipunku.