Stres oksydacyjny u sportowców – jak go zwalczyć?

BieganieBoksFitnessFutbol amerykańskiHokejInneJudoKarateKolarstwoKoszykówkaLekkoatletykaŁyżwiarstwoMMAMTBNarciarstwoNarciarstwo biegoweNarciarstwo freeride'owePadelPieszy MaratonPiłka nożnaPiłka ręcznaPływaniepółmaratonRoweryRugbySiatkówkaSiłowniaSztuki walkiTenisTriathlonUltramaraton

Mówi się, że sport to zdrowie. Niewątpliwie jest to prawda, okazuje się, że intensywne uprawianie sportu może prowadzić do uwalniania rodników, które potencjalnie negatywnie wpływają nie tylko na zdrowie profesjonalnych sportowców, ale i osób ruszających się czysto rekreacyjnie. Jak zniwelować efekt uboczny aktywności fizycznej?

Każdy wysiłek fizyczny, a zwłaszcza wyczynowy sport, wymaga od organizmu większego zaangażowania i wydajności. Jednak aktywność fizyczna na tym poziomie może generować stres oksydacyjny, będący efektem powstawania rodników. Wolne rodniki (ROS) są cząstkami o wysokiej reaktywności chemicznej, które mogą uszkadzać komórki i tkanki organizmu. Nadmiar wolnych rodników może prowadzić do przewlekłego stanu zapalnego, zaburzeń metabolicznych i uszkodzeń tkanek, a w rezultacie zwiększać ryzyko wystąpienia różnych chorób, w tym chorób serca, nowotworów i procesów starzenia.

Z tego powodu ważne jest, aby sportowcy, zwłaszcza ci, którzy uprawiają sport na poziomie wyczynowym, mieli świadomość wpływu reaktywnych form tlenu na organizm. Do zminimalizowania negatywnych skutków stresu oksydacyjnego konieczne jest podjęcie odpowiednich działań.

W zdrowym ciele zdrowy duch

Stres oksydacyjny to stan, w którym organizm doświadcza nierównowagi pomiędzy produkcją reaktywnych form tlenu (RFT/ROS) a zdolnością organizmu do neutralizowania ich skutków. Reaktywne formy tlenu to cząsteczki zawierające tlen, takie jak rodniki oraz cząsteczki nadtlenku wodoru.

Organizm dąży do regulacji reaktywnych form tlenu, czyli wolnych rodników, w celu utrzymania równowagi między ich produkcją w ramach regularnego treningu, który stanowi nieodłączny element życia wyczynowych sportowców. Ludzki organizm jest w stanie w pewnym stopniu utrzymać tę równowagę i zwalczać stres oksydacyjny. Precyzyjna ocena wymaga jednak codziennych, szczegółowych i skomplikowanych badań.

W praktyce sportowcy nie są w stanie samodzielnie określić, czy ich organizm skutecznie radzi sobie ze stresem oksydacyjnym i dostosowuje się do treningu. Dlatego sięgają po różne metody redukcji i kontrolowania tego zjawiska.

Owoce i Warzywa

Antyoksydanty mają właściwości zwalczania stresu oksydacyjnego poprzez neutralizację wolnych rodników. Pomagają organizmowi osiągnąć równowagę i zredukować ilość wolnych rodników, które są szkodliwe dla zdrowia i mogą prowadzić do wystąpienia wielu chorób przewlekłych, w tym nowotworów.

Zaleca się przede wszystkim spożywanie nieprzetworzonej żywności, takiej jak świeże owoce i warzywa. Jednym z najmocniejszych antyoksydantów jest likopen: fascynujący związek chemiczny, który został po raz pierwszy zdefiniowany w 1910 roku.

Jedzmy sezonowo!🍅🍅🥒🌶🌶🥬🌽
Pomidory zawierają likopen (organiczny związek chemiczny o działaniu przeciwutleniającym),
✅są wyjątkowo bogate w potas
✅zawierają dużo witaminy C
✅zawierają witaminy z grupy B i witaminę K pic.twitter.com/6yF8cGrtSt
— PSSE Warszawa (@PsseWarszawa) August 19, 2021
  

Pomidory są dobrym przykładem warzywa bogatego w likopen. Co ciekawe, likopen jest jednym z nielicznych związków chemicznych, mikroelementów i witamin, które zachowują swoje właściwości i nawet zyskują na wartości i biodostępności po lekkim przetworzeniu, takim jak podgrzewanie. Jest to ważny aspekt, ponieważ nie wszystkie spożywane pokarmy muszą być spożywane w surowej formie.

Grunt to przyswajalność

Warto podkreślić, że praktycznie każda osoba doświadcza stresu oksydacyjnego. Wysiłek fizyczny, dieta i stres emocjonalny wywołują reakcje chemiczne, które prowadzą do powstawania wolnych rodników. Przetworzony likopen może znacząco poprawić tę sytuację, redukując poziom stresu i liczbę wolnych rodników. Najbardziej efektywnym sposobem uzyskania Likopenu jest wydobywanie go poprzez naturalny proces ekstrakcji wodnej likopenu z pomidora, co przyczynia się do jego korzystnego wpływu na organizm.

Na rynku dostępne są także suplementy diety (np. LycopenPRO), które cechują się bardzo wysoką biodostępnością i zawartością likopenu. Niektóre dostarczają naszemu organizmowi tyle likopenu, co kilogram surowych pomidorów. Warto mieć to na uwadze podczas wzmożonego wysiłku i upewnić się, że stosowana przez nas dieta lub suplementacja jest bogata w ten organiczny związek chemiczny!

FOT. Pixabay